Her şeyi ve her yeri aynı anda tartışmak: çoklu evren teorisi

95. Akademi Ödülleri, kısa süre önce düzenlenen törenle sahiplerini buldu. Sinema dünyasının en prestijli ödüllerinin dağıtıldığı geceye geçtiğimiz yılın en çok konuşulan filmlerinden Everything Everywhere at Once damgasını vurdu. Daniel Kwan ve Daniel Scheinert’in yönettiği yapım, En İyi Film, En İyi Kadın Oyuncu ve En İyi Yönetmen de dahil olmak üzere 7 kategoride Akademi Ödülü kazanan büyük bir başarıydı. Öte yandan film çok ilginç ve gizemli bir konuyu bir kez daha gündeme getirdi: çoklu evren teorisi. Everything Everywhere at Same Time’ın büyüleyici konusu, uzun zaman önce ortaya atılan bilimsel bir teoriye dayanıyor. Peki çoklu evren teorisi tam olarak nedir? Filmde anlatılan hikaye bilimsel gerçeklere ne kadar uyuyor? Gelin detaylara birlikte bakalım.

Everything Everywhere at Same Time, Michelle Yeoh’un canlandırdığı Evelyn Guan Wang’ın evrenler arası yolculuğuna odaklanıyor.

Filmde, yıllar önce kocasıyla birlikte Çin’den Amerika’ya göç ederek yeni bir hayata başlayan Evelyn Juan Wang, paralel evrenler arasında seyahat etmeye başlar ve ailesini ve insanlığı kurtarmak için kendisinin farklı versiyonlarını üstlenmek zorunda kalır. Film boyunca Wang bazen ünlü bir film yıldızı olarak karşımıza çıkıyor, bazen bir kung fu ustasına dönüşüyor ve bazen de bir kaya parçası olarak tasvir ediliyor. Peki, bu ilginç senaryoya ilham veren bilimsel teori ne diyor?

Çoklu evren teorisi nedir?

Teori, en basit haliyle, içinde yaşadığımız evrenin tek olmayabileceği fikrine dayanmaktadır. Buna göre içinde yaşadığımız evren, birçok evrenle birlikte daha büyük bir yapının parçası olabilir. Bu teoriyi destekleyen bilim adamlarına göre milyonlarca, hatta milyarlarca farklı evren olabilir. Bu evrenlere “alternatif evrenler” veya “paralel evrenler” de denir.

Çoklu evren teorisi bugün fiziğin konusudur. 1957’den önce, bir fizik konusu yerine bir felsefe konusu olarak görülüyordu.

Öyle ki Amerikalı fizikçi Hugh Everett, 1957’de birden fazla evren olabileceği fikrini açıklayınca bilim dünyasında alay konusu oldu, akademiden dışlandı ve kariyeri sona erdi. Everett için, ABD Kuzey Karolina Üniversitesi’nden kozmolog Laura Mersini-HoughtonFizikten koptu ve sonunda alkol bağımlısı oldu ve genç yaşta öldü. trajik sonKullanıyor.Ancak bu kadar uzun zaman önce bir bilim insanının kariyerini kaybetmesine neden olan fikirler, günümüzde çok ciddi bir araştırma alanı olarak kabul ediliyor.

Günümüzde birçok bilim insanı çoklu evren teorisini desteklemektedir.

Teorinin ölçülemeyeceğine ve test edilemeyeceğine inanan ve bu nedenle ona karşı çıkan bilim adamları da vardır. Ancak tek bir evrende yaşam için uygun koşulların bulunma olasılığının son derece düşük olduğuna dikkat çeken bilim insanları, çoklu evren teorisini destekliyor.

Amerikalı teorik fizikçi Sean Carroll, “Universe: A Space Odyssey” belgeselinin sunucusu ve ünlü astrofizikçi Neil deGrasse Tyson, çoklu evren teorisini destekleyen bilim adamları arasında yer alıyor.

Ancak teoriyi geniş kitlelere duyuran ve bu alanda yeni tartışmaların başlamasına katkı sağlayan bilim insanı, 2018 yılında hayatını kaybeden ünlü fizikçi Stephen Hawking’dir. Hawking’in ölümünden önce Belçikalı Thomas Hertog ile birlikte yayınladığı makale, çoklu evren teorisi farklı şekillerde ele alınacaktır.

Stephen Hawking’in Big Bang üzerine yazdığı son makale, evrenin sonsuz olmadığını, sonsuza kadar genişlemeyeceğini ve önceden düşünülenden çok daha basit olduğunu iddia etti.

Modern fizik, “evren nasıl oluştu” sorusuna farklı cevaplar veriyor. Bu yanıtlardan en popüler olanlarından biri, Big Bang’den sonra “kozmik enflasyon” adı verilen hızlı bir genişleme döneminin başladığını öne sürüyor. Pek çok bilim adamı, “kozmik şişme” sürecinde birbirinden tamamen farklı birçok evrenin ortaya çıktığına inanıyor. Teoriye göre, farklı evrenler farklı koşullara sahiptir ve farklı kurallar uygular.

İşte Hawking’in biraz yenilikçi bir yaklaşıma sahip olan son makalesi. Hawking, farklı evrenlerden ziyade benzer koşullara ve benzer kurallara sahip bir çoklu evren fikrini savunuyor.

Hawking öncesi çoklu evren teorisinde sonsuz sayıda “harika evren” olabileceği kabul ediliyordu.

Örneğin “Everything Everywhere Everywhere” filminde paralel evrene giden karakterlerin burada “sosis parmakları” vardı. Ancak Hawking’in son makalesinde alternatif evrenlerin “normal” olabileceği fikri ağırlık kazandı.

Hawking, çoklu evren teorisinde “kozmolojik şişme” yaklaşımını benimsedi. Ancak bazı bilim adamları, teorinin “kuantum mekaniği” ile ilgili olduğunu iddia ediyor.

“Birçok dünya” yorumu, bilim kurgu eserlerinde de çok popüler olan çoklu evren teorisine kuantum mekaniği temelli yaklaşımın önemli bir bileşenidir. Buna göre, her önemli yaşam olayı ve kararı, gerçeklikte bir kırılma yaratır ve yeni evrenlerin doğmasına neden olur. Kısacası, şu anda teoriye farklı yaklaşımlar var. Tartışmalar uzun süre devam etti. Bununla birlikte, çoklu evren teorisinin kanıtlanabilir olup olmadığı merak ediliyor.

Bilim dünyasında “Çoklu evren teorisi kanıtlanabilir mi?” sorusuna farklı cevaplar veriliyor.

Teoriye karşı çıkan bilim adamları, çoklu evren teorisini test etmenin mümkün olmadığını, dolayısıyla kanıtlanamayacağını savunuyorlar. Ancak teorinin “kanıtlanabilir” olduğuna inanan bilim adamları da var. Başka bir deyişle, teorinin kanıtlanabileceği konusunda bir fikir birliği yoktur. Sidney Üniversitesi’nde astrofizik profesörü olan Geraint Lewis şunları söyledi:Test edilebilir olup olmadığı hakkında hiçbir fikrimiz yokİfadeler kullanır.

Her şeyin her yerde aynı anda olması hikayesi bilimsel teori ile ne kadar uyumlu?

Filmin yönetmenleri Scheinert ve Cowan, The New York Times’a verdikleri bir röportajda kuantum mekaniğinin birçok dünya yorumundan ve kozmik enflasyon fikrinden ilham aldıklarını açıkladılar.

Bilim dünyasında filmin bilimsel olarak “zayıf” olduğu görüşü hakim. Bazı akademisyenler, filmin bilimsel teorilere “dayanmadığını”, yalnızca onlardan “ilham aldığını” belirtiyor. Virginia Institute of Technology’den fizikçi Djorje Minik şunları söyledi:Çoklu evreni varoluşsal bir sorunu sanatsal bir şekilde keşfetmek için bir araç olarak kullandılar. Bilimsel olarak kullandıklarını sanmıyorum.“Kullanıyor.

Kaynak: 1